Na zlodzieju czapka...przepraszam- jarmulka...

MEDIA I PIENIĄDZE
CZĘŚĆ II (ostatnia)
FINANSE POLSATU
Wśród stacji telewizyjnych ogromną potęgę finansową reprezentuje Polsat.
Właściciel stacji Zygmunt Solorz znajduje się nieprzerwanie w czołówce
najbogatszych osób mieszkających w Polsce. Z majątkiem wynoszącym 2 mld
dolarów znalazł się na liście najbogatszych ludzi świata sporządzonej przez
czasopismo "Forbes". Polsat bije się też stale o pozycję lidera na rynku reklamy
telewizyjnej ze stacją TVN. Tylko w ciągu jednego tygodnia na przełomie maja i
czerwca br. stacja Solorza osiągnęła prawie 47 mln zł wpływów z reklam. A od
stycznia do końca maja br. wpływy te wyniosły ponad 852 mln złotych.
Wbrew powszechnej opinii kapitał Polsatu nie jest wyłącznie polski, gdyż wśród jego
udziałowców od 2000 r. znajduje się spółka Polsat Media B.V. (32,98 procent
udziałów) zarejestrowana w Holandii (zob. Filas R., Zaangażowanie kapitału obcego
w polskie stacje radiowe i telewizyjne..., "Zeszyty Prasoznawcze", nr 1-2/2003, s. 26).
Właściciel Polsatu Zygmunt Solorz-Żak urodził się jako Zygmunt Józef Krok,
występował również pod nazwiskiem Piotr Podgórski, które zapożyczył od swego
kolegi z czasów szkolnych, a używał go do prowadzenia interesów w RFN i Austrii,
gdy w 1977 r. opuścił Polskę. Jak wykazały dziennikarskie śledztwa, w związku z
prowadzoną działalnością kilkakrotnie wszedł w konflikt z prawem [zob. R. Bubnicki ,
A.Wielopolska, Zarzuty podtrzymujemy, "Rzeczpospolita", 1.03.1995]. W
październiku 1983 r. Solorz zobowiązał się do współpracy ze służbami specjalnymi
PRL podpisując oświadczenie następującej treści: "Ja, Zygmunt Solorz (Krok),
zobowiązuję się zachować w tajemnicy fakt współpracy z oficerem SB. Zobowiązuję
się wykonywać ustalone ze mną polecenia. Informacje będę podpisywać Zegarek".
Zastanawiające jest również to, że Zygmunt Solorz w maju 1989 r. wziął 100 mln
ówczesnych złotych kredytu (obecnie 10 tys. zł) z Funduszu Obsługi Zadłużenia
Zagranicznego, na którego działalności Skarb Państwa stracił w latach 1989-1990
354 mln nowych złotych. Należy też tu wspomnieć o pośrednich powiązaniach,
których właściciel Polsatu woli nie widzieć. W maju 2003 r. Anatol Lawina, były szef
zespołu kontrolerów NIK w FOZZ, wymienił przed sądem wśród osób i instytucji
"beneficjentów FOZZ" m.in. właściciela Polsatu Zygmunta Solorza i Dariusza
Przywieczerskiego, kierującego niegdyś Universalem [zob Ordyński J., Lawiny
sensacji ciąg dalszy, "Rzeczpospolita", 6.05.2003). To właśnie Universal w 1994 r.
został udziałowcem Polsatu, kupując 20% akcji. W firmach kontrolowanych przez
Universal zasiadała czołówka polityków SLD. Universal sprawował pieczę m.in. nad
spółką Ad Novum wydającą lewicową "Trybunę", w której przewodniczącym rady
nadzorczej do grudnia 1995 r. był Aleksander Kwaśniewski.
Z Polsatem powiązana jest też TV 4, która powstała 1 kwietnia 2000 z działającej
niegdyś Naszej Telewizji i analogowego Polsatu 2. W przyszłym roku być może
dojdzie do oficjalnego przejęcia tej stacji przez Solorza a jak na razie jest ona
pośrednio zależna od Polsatu. Oficjalnie właścicielem TV 4 jest spółka Polskie Media
SA której pierwszym prezesem był Henryk Chodysz, stary znajomy Zygmunta
Solorza. Głównym udziałowcem spółki Polskie Media została firma Trans Media
Group Andrzeja Kuchara, zaprzyjaźnionego z Zygmuntem Solorzem. Udziałowcem
Polskich Mediów jest też związana z Polsatem cypryjska firma Rexon Overseas. Po
podliczeniu udziałów wychodzi na to że tak naprawdę Polsat poprzez mniejsze firmy
dysponuje przeszło 90% udziałów Polskich Mediów.
W skład spółki Polskie Media oprócz Henryka Chodysza wchodził m.in. Leonard
Praśniewski prowadzący interesy z byłymi decydentami PZPR, Mieczysławem
Wilczkiem i Ireneuszem Sekułą a zwłaszcza z Rosjaninem Siergiejem Gawriłowem,
którym interesowały się polskie służby specjalne, podejrzewając go o pranie
brudnych pieniędzy. Praśniewski był też założycielem Prywatnego Banku
Komercyjnego Leonard, którym kierował Zdzisław Pakuła znany z czasów PRL jako
prezes Narodowego Banku Polskiego. Posadę wiceprezesa tego banku piastował
Bazyli Samojlik, kiedyś doradca ds. ekonomicznych gen. Wojciecha Jaruzelskiego, a
w latach 1986-1988 minister finansów. Należy też wspomnieć, że w listopadzie 1998
r. 2 mln zł kaucji za Bogusława Bagsika (afera Art.-B) wpłacił Klub Kapitału
Polskiego, którym kierował wówczas January Gościmski będący udziałowcem Naszej
Telewizji (z której wyłoniła się TV 4) (zob. M. Rotulska, Bagsik i przyjaciele, ‘Nasz
Dziennik’, 20.10.2000, s. 5).
Solorz jest także właścicielem Polsatu Cyfrowego – satelitarnej platformy cyfrowej
Polsatu, która ma obecnie 1,5 mln abonentów. W październiku br. na platformie
cyfrowej pojawi się kanał nadawany w wysokiej rozdzielczości Polsat Sport HD. Ta
innowacja będzie kosztowała stację ponad 10 mln euro.
Zygmunt Solorz zainwestował także poza Polską - w 1999 r. w stacje telewizyjne w
krajach bałtyckich. Na Litwie kupił udziały w Baltijos TV, na Łotwie w stacji LNT, a w
Estonii w TV 1. Na początku 2002 r. Polsat musiał wycofać się z Estonii, gdyż straty
TV 1 przekroczyły 23 mln zł i przestała ona emitować program. Należy też
wspomnieć o pozostałych interesach Solorza. Kontroluje on Invest Bank. Od 1988 r.
posiada także Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie "Polisa Życie". Dysponuje również
udziałami w Elektrimie, dzięki czemu działa także w sektorze energetycznym, gdyż
Elektrim jest posiadaczem 46 proc. udziałów Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-
Konin dostarczającej na rynek ok 12 proc. wytwarzanej w kraju energii elektrycznej.
W 1998 r. Solorz nabył też tereny po hucie Siechnice niedaleko Wrocławia wraz z
hałdą zawierającą stopy żelaza i chromu. Istotnym przedsięwzięciem Zygmunta
Solorza jest także Powszechne Towarzystwo Emerytalne Polsat, którego
akcjonariuszami są: Telewizja Polsat, Polsat Media, Invest Bank i Totalizator
Sportowy. Podjęcie współpracy z Totalizatorem było sprytnym posunięciem
marketingowym Polsatu, który nie tylko przyciągnął do siebie wielu nowych widzów,
ale i zaczął czerpać konkretne korzyści finansowe z udostępnienia od 1996 r. czasu
antenowego na losowania. Umowa zawarta z Polsatem określa, jakie kwoty na
reklamę w Polsacie powinien wyasygnować Totalizator. Nakłady na reklamę każdego
roku muszą wzrastać o 10% (plus współczynnik inflacji). Jako bazowy do obliczania
wydatków przyjęto rok 1999, kiedy wydatki wyniosły 31,6 mln złotych. Przy tych
założeniach do 2009 r. Totalizator Sportowy będzie musiał zapłacić Polsatowi 715
mln zł (zob. Numerki na szklanym ekranie, "Rzeczpospolita", 20.11.2001).
Polsat od dłuższego czasu przygotowuje się też do wejścia na giełdę i jest w trakcie
zbywania 25 procent udziałów niemieckiemu Axel Springerowi za 250 mln euro.
KONCERN TVN
Konkurentem Polsatu jest TVN - chociaż od wielu lat stacje te są współwłaścicielami
wspomnianej już TV 4 i wydaje się, że starają się nie tyle rywalizować, co wspólnie
kontrolować rynek telewizyjny tak, by żaden poważny konkurent nie mógł zagrozić
ich interesom. O funkcjonowaniu rynku telewizyjnego w Polsce znajdujemy też
wzmiankę w raporcie o WSI, gdzie czytamy: "Wywiad podejmował też wysiłki
powołania firmy telewizyjnej. Pierwotnie zamierzonym celem tych działań miało być
ułatwienie plasowania agentury na Zachodzie. Tak tłumaczył swoje działanie
Grzegorz Żemek, który na zlecenie wywiadu miał podjąć w tej sprawie rozmowy z
firmą ITI i reprezentującymi ją Janem Wejchertem i Mariuszem Walterem" (cyt. za:
‘Nasz Dziennik’, 20.02. 2007, s. 11). To właśnie Mariusz Walter jest głównym
założycielem i pierwszym prezesem TVN (dzisiaj stacją kieruje jego syn Piotr).
Mariusz Walter od 1961 r. zdobywał szlify dziennikarskie w telewizji PRL-owskiej, a w
latach 1967-83 był członkiem PZPR. Podstawę organizacyjną dla telewizji TVN dała
spółka International Trading and Investments (ITI), założona w 1984 r. przez
Mariusza Waltera i Jana Wejcherta. W 1992 r. dołączył do nich szwajcarski
bankowiec Bruno Valsangiacomo - ITI współpracowała z nim już od połowy lat 80
przy sprowadzaniu sprzętu elektronicznego do Polski. Spółka International Trading
and Investments zaczynała od handlu elektroniką. Miała wyłączność na dystrybucję
sprzętu domowego firmy Hitachi, zajmowała się dystrybucją kaset wideo,
prowadzeniem wypożyczalni, a także produkcją reklam (agencja reklamowa McCann
Erickson). Firma produkowała też chipsy i polepszacze do pieczywa. W 1990 r.
działającą w Polsce spółkę ITI przejęła powstała w 1988 r. w Luksemburgu firma
International Trading and Investments Holding SA Luksemburg. ITI łączy całą grupę
firm zarejestrowanych w różnych krajach (m.in. Luksemburgu, Polsce, Szwajcarii,
Wielkiej Brytanii, Holandii, Antylach Holenderskich). Od 1997 r. firma ITI jest
notowana na giełdzie w Luksemburgu. W 2002 r. spółka International Trading and
Investments Holding SA miał nadzieję na pozyskanie ok. 130 mln USD z emisji akcji
na warszawskiej giełdzie - jednak w ostatniej chwili się wycofała. Natomiast od 7
grudnia 2004 r. na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych obecna jest
firma córka ITI-TVN SA, nadawca 10 programów telewizyjnych, m.in. TVN, TVN 24.
W najbliższym czasie TVN zamierza uruchomić kolejne kanały tematyczne, w tym
prowadzony przez Jerzego Owsiaka.
W grudniu 2005 r. TVN wykupiła też lokalną stację telewizyjną w Radomsku NTL-
TED, która nadaje teraz audycje TVN, zwiększając tym samym liczbę odbiorców tej
telewizji.
TVN oprócz ITI Holdings miała dwóch istotnych udziałowców zagranicznych. Od
początku funkcjonowania stacji do 1999 r. 33% udziałów posiadał amerykański
koncern Central European Media Enterprises (CME) należący do Ronalda Laudera.
Gdy CME wycofa się z rynku polskiego, 33% udziałów w TVN przeszło w ręce
holenderskiej Strateurop International B.V., należącej w 100 procentach do
międzynarodowego koncernu medialnego Scandinavian Broadcasting System
(SBS), mającego stacje radiowe i telewizyjne w krajach skandynawskich (Szwecji,
Finlandii, Danii), Holandii, Belgii, Włoszech, na Węgrzech, w Rumunii i Grecji. W
2003 r. ITI rozpoczęła wykup udziałów w TVN od SBS. Do Grupy ITI, oprócz telewizji
TVN, należą: portal internetowy Onet.pl, wydawnictwo Pascal, klub piłkarski Legia
Warszawa czy znajdujące się w całej Polsce Multikina.
Telewizja TVN od stycznia do końca maja br. uzyskała z reklam prawie 877 mln
złotych. Jej właściciele cały czas znajdują się w rankingach najbogatszych
mieszkańców Polski. Majątek Jana Wejcherta szacowany jest nawet na 3,6 mld zł, a
Mariusza Waltera na 1,2 mld złotych. Korzystając ze swojej potęgi finansowej, TVN
zamierza wybudować sobie nową siedzibę przy ul. Augustówka w Warszawie, gdyż ta
oddana do użytku 10 lat temu, gdy stacja inaugurowała swoją działalność, a
kosztująca 60 mln dolarów, już jej nie wystarcza - a nie jest to budynek mały, gdyż
ma powierzchnię 31 tys. m kw., posiada siedem kondygnacji naziemnych i dwie
podziemne. Mieszczące się w tym budynku samo studio Faktów, które urządzono
trzy lata temu, kosztowało 20 mln złotych. Według wstępnych szacunków,
wybudowanie nowego budynku, w którym znajdą się trzy mniejsze studia po ok. 300
m kw., oraz jedno duże o powierzchni 1,6 tys. m kw, pochłonie co najmniej 100 mln
złotych. [Nasz Dziennik]
-------------------------------------------------------------------------------------------------
Prof. Jerzy R. Nowak - CZĘŚĆ VIII (ostatnia)